فلنج کور
فلنج کور یک جزء مهم در صنعت لوله‌کشی است که به اتصال لوله‌ها به یکدیگر کمک می‌کند و یکی از مواد اولیه اصلی مورد استفاده در تولید این قطعه فولاد کربنی است. این فولاد به دلیل خواص مکانیکی مناسب، مقاومت در برابر خوردگی و دسترسی آسان به آن، گزینه‌ی محبوبی در صنعت لوله‌کشی است.
فلنج های کور معمولاً از فولادهای کربنی با درصد کربن بین ۰٫۱۵ تا ۰٫۳۰ ساخته می‌شوند. چدن نیز یکی دیگر از مواد مورد استفاده در ساخت فلنج کور است. چدن به دلیل قیمت پایین‌تر و در دسترس تر بودن نسبت به فولاد، گاهی به عنوان جایگزین فولاد استفاده می‌شود. اما مقاومت مکانیکی چدن کمتر از فولاد است و به همین دلیل در کاربردهای کم فشار استفاده می‌شود و انتخاب هر کدام از مواد اولیه بستگی به نوع کاربرد و شرایط محیطی مورد نظر دارد.
فلنج کور یا فلنج Blind از جمله تجهیزات پایپینگ است که کاربردهای مختلفی دارد. این نوع قطعات برای انسداد انتهای خطوط لوله، نازل های مخازن و سایر تجهیزات به کار می‌روند. در تست فشار خطوط انتقال مایعات و گازها نیز استفاده می‌شوند. آن ها در مقایسه با دیگر انواع فلنج ها، تحت فشار داخلی و بار بر روی پیچ‌ها بیشتری قرار می‌گیرند.
در این قطعات تنش خمشی در مرکز فلنج بیشتر از سایر نقاط است. به همین دلیل، مقاومت در برابر تنش در این قطعات بالا می‌باشد. البته در خطوط لوله ای که عامل دما تأثیرگذار باشد، به جای استفاده از فلنج کور، از فلنج گردن دار به همراه یک کپ استفاده می‌شود. این طراحی به منظور جبران اثرات تغییرات دما بر سیستم پایپینگ صورت می‌گیرد.
همچنین فلنج های کور در سه نوع RF (Ring-Forged)، FF (Flat-Faced) و RTJ (Ring-Type Joint) تولید می‌شوند. استاندارد تولید این فلنج ها، ASME B16.5 می‌باشد. نوع RF دارای یک حلقه برجسته در سطح است. این طراحی به منظور افزایش سطح تماس و توزیع بهتر بار بر روی پیچ‌ها صورت گرفته است. همچنین فلنج نوع FF یا تخت دارای سطح صاف و هموار است.
این نوع فلنج معمولاً در کاربردهایی که نیاز به تماس کامل سطوح آن ها وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین فلنج نوع RTJ نیز دارای یک شیار مدور در سطح فلنج است که برای ایجاد اتصال آب بند و فشرده بین آن ها طراحی شده است. این نوع، معمولاً در کاربردهای صنعتی و فرایندی با فشار و دمای بالا استفاده می‌شود. انتخاب نوع فلنج کور بستگی به کاربرد مورد نظر، شرایط عملیاتی (فشار، دما)، نوع سیال و طراحی سیستم پایپینگ دارد. مهندسان با در نظر گرفتن این عوامل، نوع مناسب آن را برای هر کاربرد مشخص میکنند.
استانداردهای تولید فلنج کور
فلنج کور به عنوان یکی از اجزای اصلی سیستم لوله‌کشی در صنایع مختلف کاربرد دارد. این قطعه وظیفه اتصال دو بخش لوله را به یکدیگر بر عهده دارد و باید دارای استحکام و ایمنی کافی باشد تا از نشت و آسیب به سیستم جلوگیری کند.
به همین دلیل، استانداردهای تولید آن بسیار مهم و حائز اهمیت هستند. یکی از مهم‌ترین استانداردهای مربوط به فلنج کور، استاندارد ASME B16.5 است که توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) تدوین شده است. این استاندارد به طور کامل به مشخصات فنی و ابعادی فلنج‌ها می‌پردازد و الزامات لازم برای تولید آنها را مشخص می‌کند.
یکی از موارد مهم در استاندارد ASME B16.5 فلنج کور، شامل مواد مورد استفاده در تولید آن است. در واقع نوع ماده اصلی برای تولید فلنج‌ها، مانند فولاد کربنی، فولاد آلیاژی یا چدن مشخص شده است. برخی مشخصات مانند مقاومت کششی، حد تسلیم و سختی برای هر ماده تعیین شده است. البته اندازه‌های قطر داخلی، عرض، شعاع گرد شدگی لبه‌ها و ضخامت برای انواع فلنج‌ها با دقت مشخص شده است.
موقعیت، تعداد و اندازه سوراخ‌های موجود در فلنج‌ها برای پیچ‌های اتصال تعریف شده و الزامات آزمون‌های مختلف مانند آزمون فشار، آزمون سختی و آزمون عدم نشت برای تأیید کیفیت آن ها مشخص شده است.
علاوه بر این، استاندارد ASME B16.47 نیز به الزامات مربوط به فلنج‌های بزرگ‌تر از ۲۴ اینچ می‌پردازد و جزئیات تکمیلی را ارائه می‌دهد. در کنار استانداردهای ASME، استانداردهای دیگری نیز توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند ISO (سازمان بین‌المللی استاندارد) و EN (کمیته اروپایی استاندارد) تدوین شده است که به طور مشابه به مشخصات فلنج‌ها می‌پردازند.
این استانداردها در برخی مناطق جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع تولیدکنندگان فلنج‌ها موظف هستند تا کلیه الزامات این استانداردها را در فرایند تولید رعایت کنند. این امر شامل انتخاب مواد مناسب، رعایت ابعاد مشخص شده، انجام آزمون‌های کیفی و کنترل دقیق فرایند تولید است.
به این ترتیب می‌توان اطمینان حاصل کرد که قطعات تولید شده دارای کیفیت و ایمنی مناسب هستند و می‌توانند در سیستم‌های لوله‌کشی به درستی عمل کنند. همچنین رعایت استانداردهای تولید فلنج کور نه تنها برای تأمین ایمنی ضروری است، بلکه باعث افزایش قابلیت اطمینان و طول عمر سیستم‌های لوله‌کشی نیز می‌شود. بنابراین، درک و پایبندی به این استانداردها توسط تولیدکنندگان امری حیاتی محسوب می‌شود.
کاربردهای خاص فلنج کور
یکی از کاربردهای خاص فلنج کور شامل بستن و سر پوشاندن لوله‌ها و اتصالات است و در نقاطی که لوله‌ها یا اتصالات موقتاً نیاز به بسته شدن دارند، فلنج کور برای سر پوشاندن و بسته نگه داشتن آن ها استفاده می‌شود. این کاربرد در زمان ساخت، نگهداری یا تعمیرات سیستم‌های لوله‌کشی بسیار متداول است.
در صنایع شیمیایی، پتروشیمی، نفت و گاز، نیروگاه‌ها و سایر سیستم‌های فرآیندی، فلنج کور برای مسدود کردن و بسته‌نگه‌داشتن خطوط لوله استفاده می‌شود و این امکان را فراهم می‌آورد تا بخش‌های مختلف سیستم را به طور مجزا تعمیر یا نگهداری کرد. البته در تجهیزات و سیستم‌هایی که تحت فشارهای بالا کار میکنند، فلنج کور برای مسدود کردن و ایزوله کردن قسمت‌ها استفاده می‌شود و این امر برای تعمیر و نگهداری این تجهیزات ضروری است.
مزایای فلنج کور
همان طور که گفتیم فلنج کور در صنایع مختلف برای کنترل و مسدود کردن جریان‌های مختلف مایع و گاز و همچنین عایق‌بندی سیستم‌ها کاربرد دارد و یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در سیستم‌های لوله‌کشی است که دارای مزایای متعددی است. اولین و مهم‌ترین مزیت فلنج کور، انعطاف‌پذیری و قابلیت سازگاری آن است.
این قطعات می‌توانند به راحتی در نقاط مختلف سیستم‌های لوله‌کشی نصب شوند تا خطوط را ببندند یا مسدود کنند. این امکان را فراهم می‌آورد که بخش‌های مختلف سیستم به طور مجزا تعمیر و نگهداری شوند، بدون اینکه تأثیری بر کل سیستم داشته باشد. این ویژگی باعث افزایش انعطاف‌پذیری طراحی و اجرای سیستم‌های لوله‌کشی می‌شود.
دومین مزیت فلنج کور، سادگی نصب و جداسازی آن است. نصب و جداسازی آن ها به راحتی و سرعت بالایی انجام می‌پذیرد. این موضوع باعث می‌شود که در صورت نیاز به تعمیر یا تغییر در سیستم، فرآیند انجام آن به سرعت و با هزینه پایین‌تری صورت گیرد. همچنین، می‌توانند پس از استفاده مجدداً نصب و استفاده شوند. این قابلیت استفاده مجدد، هزینه‌های نگهداری و تعویض را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد. از دیگر مزایای فلنج کور، قابلیت اطمینان و ایمنی بالای آن است.
قطعات قادر به تحمل فشارهای بالا و شرایط محیطی سخت هستند. این مسئله باعث ایجاد ایمنی و قابلیت اطمینان در سیستم‌های لوله‌کشی و فرآیندی می‌شود. ، فلنج‌های کور به دلیل داشتن ساختار ساده و استاندارد، معمولاً قیمت مناسب‌تری در مقایسه با بسیاری از اجزای لوله‌کشی دارند. این مزیت هزینه‌ای باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های کلی سیستم‌های لوله‌کشی می‌شود.
موضوع دیگر استفاده فلنج‌های کور در مواقع اضطراری است. به این معنا که در شرایطی که نیاز به مسدود کردن یا قطع سریع خطوط لوله وجود دارد، نصب آن می‌تواند راهکاری سریع و مؤثر باشد. این مزیت می‌تواند در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها بسیار مفید باشد. در مجموع، فلنج کور با ترکیبی از ویژگی‌های مهمی همچون انعطاف‌پذیری، سادگی نصب و جداسازی، قابلیت استفاده مجدد، قابلیت اطمینان و ایمنی بالا، و قیمت مناسب، به عنوان یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در سیستم‌های لوله‌کشی محسوب می‌شود. این مزایا باعث شده است که به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
